Leasing samochodu to popularna i korzystna forma finansowania aut firmowych. Pozwala przedsiębiorcy użytkować pojazd bez jednorazowej inwestycji dużej kwoty, a jednocześnie daje korzyści podatkowe takie jak odliczenie VAT i zaliczenie wydatków do kosztów uzyskania przychodu. W 2025 roku przepisy dotyczące leasingu samochodów (szczególnie osobowych) przynoszą ważne zmiany i jasno określają zasady rozliczeń. Poniżej wyjaśniamy różnice między leasingiem operacyjnym a finansowym, zasady rozliczania VAT i kosztów, a także kwestie wykupu i sprzedaży samochodu po leasingu wraz z obowiązkami podatkowymi.
Najważniejsze korzyści z leasingu samochodu:
- Brak konieczności zamrażania dużego kapitału – pojazd spłacany jest w ratach leasingowych.
- Odliczenie VAT – możliwość odliczenia nawet 100% VAT od rat i opłaty wstępnej (przy spełnieniu warunków) lub 50% w przypadku użytku mieszanego.
- Koszty uzyskania przychodu – raty leasingu (lub część odsetkowa + amortyzacja) mogą obniżać dochód do opodatkowania, zmniejszając podatek dochodowy.
- Opcja wykupu pojazdu po zakończeniu umowy, często za atrakcyjną cenę (resztową), z wyborem wykupu „na firmę” lub prywatnie – w zależności co korzystniejsze podatkowo.
- Możliwość uniknięcia części podatków przy późniejszej sprzedaży auta poleasingowego – np. brak VAT przy sprzedaży z majątku prywatnego oraz zwolnienie z PIT po 6 latach od wykupu.
Poniżej omówimy te zagadnienia szczegółowo, zgodnie z aktualnym stanem prawnym na rok 2025.
Leasing operacyjny a finansowy – podstawowe różnice
Leasing operacyjny i leasing finansowy to dwa różne rodzaje leasingu, które różnią się pod względem prawnym i podatkowym. Wybór między nimi wpływa na sposób rozliczeń kosztów i VAT, a także na długość umowy i moment przeniesienia własności samochodu. Poniżej zestawiamy kluczowe różnice:
- Własność i amortyzacja: W leasingu operacyjnym właścicielem przedmiotu (samochodu) przez czas trwania umowy pozostaje leasingodawca, który dokonuje amortyzacji pojazdu. Leasingobiorca (przedsiębiorca) jedynie użytkuje auto na podstawie umowy najmu. W leasingu finansowym własność pojazdu od początku lub automatycznie po spłacie przechodzi na leasingobiorcę, który wpisuje samochód do swoich środków trwałych i to on go amortyzuje. W praktyce oznacza to, że przy leasingu finansowym przedsiębiorca rozpoznaje samochód jako składnik majątku i sam nalicza odpisy amortyzacyjne, podczas gdy przy leasingu operacyjnym cała amortyzacja jest po stronie leasingodawcy.
- Czas trwania umowy: Umowa leasingu operacyjnego musi trwać co najmniej 40% normatywnego czasu amortyzacji danego środka trwałego. Dla samochodu osobowego (okres amortyzacji 5 lat) minimalny okres leasingu operacyjnego wynosi około 2 lata. W praktyce leasingi operacyjne zawiera się zwykle na 2–5 lat. Leasing finansowy nie ma takich ograniczeń – może trwać dowolnie długo (minimum 12 miesięcy), choć w praktyce firmy leasingowe oferują zwykle finansowanie na okres do 5–6 lat.
- Rozliczenie kosztów (PIT/CIT): To jedna z kluczowych różnic. W leasingu operacyjnym cała rata leasingowa netto (bez VAT) oraz opłata wstępna stanowią koszt uzyskania przychodu przedsiębiorcy. Przedsiębiorca może zatem „wrzucić w koszty” pełne raty (z pewnymi limitami dla drogich aut, o czym dalej). Natomiast w leasingu finansowym do kosztów podatkowych zalicza się tylko część odsetkową raty, podczas gdy część kapitałowa spłaty zwiększa wartość początkową samochodu (amortyzowaną). Dodatkowo w leasingu finansowym przedsiębiorca dokonuje odpisów amortyzacyjnych pojazdu i to one wraz z odsetkami rat redukują jego dochód podlegający opodatkowaniu. Innymi słowy: operacyjny = raty jako koszt, finansowy = odsetki jako koszt + amortyzacja.
- Podatek VAT od leasingu: W leasingu operacyjnym każda rata leasingowa jest powiększona o podatek VAT, który leasingodawca dolicza do faktury za usługę leasingu. VAT jest płacony w ratach (od każdej faktury) przez cały okres trwania umowy. W leasingu finansowym podatek VAT od całej wartości przedmiotu jest naliczany z góry – leasingodawca wystawia fakturę VAT (z VAT należnym od pełnej wartości samochodu) najczęściej przy wydaniu przedmiotu lub wraz z pierwszą ratą. To oznacza, że przy leasingu finansowym trzeba od razu zapłacić cały VAT należny od ceny auta, choć sam pojazd spłacany jest stopniowo. W efekcie leasing operacyjny jest korzystniejszy dla płynności finansowej – nie wymaga tak dużej kwoty na start, a VAT jest rozłożony w czasie.
- Wykup pojazdu: Zasadniczo w leasingu finansowym nie występuje opcja wykupu, ponieważ samochód staje się własnością leasingobiorcy z chwilą spłaty ostatniej raty (umowa leasingu finansowego z definicji przewiduje przeniesienie własności po zakończeniu spłat). Inaczej jest w leasingu operacyjnym – tutaj umowa może (ale nie musi) przewidywać wykup pojazdu przez leasingobiorcę po zakończeniu okresu leasingu, za tzw. wartość resztową. Wysokość tej kwoty wykupu zależy od warunków umowy (zwykle od początkowej wartości i stopnia amortyzacji). W praktyce leasing operacyjny często zakłada niską wartość wykupu (np. kilka-kilkanaście procent ceny auta), co umożliwia przedsiębiorcy nabycie samochodu taniej niż jego wartość rynkowa po tych kilku latach użytkowania.
- Popularność i zastosowanie: W Polsce około 90% wszystkich umów leasingu to leasing operacyjny. Jest on częściej wybierany, zwłaszcza przy samochodach osobowych, z uwagi na prostsze rozliczenia i niższe obciążenia początkowe. Leasing finansowy stosuje się rzadziej, głównie w sytuacjach, gdy przedsiębiorcy zależy na natychmiastowym zaliczeniu pojazdu do swoich aktywów (np. specyficzne korzyści bilansowe lub brak możliwości spełnienia warunków leasingu operacyjnego). Dla większości małych i średnich firm leasing operacyjny jest bardziej opłacalny i elastyczny – pozwala częściej wymieniać auta co kilka lat i korzystać z pełnych tarcz podatkowych na bieżąco.
Który leasing wybrać? Decyzja zależy od potrzeb przedsiębiorcy. Jeśli zależy Ci na niższych kosztach początkowych, prostym rozliczaniu i planujesz użytkować auto przez określony, raczej krótszy okres – leasing operacyjny będzie odpowiedni (większe bieżące koszty obniżają podatek dochodowy na bieżąco). Jeśli natomiast chcesz od początku mieć samochód w swoich aktywach i np. amortyzować go, a okres finansowania może być dłuższy lub nietypowy – leasing finansowy może mieć uzasadnienie. Dla samochodów osobowych w firmie leasing operacyjny jest jednak z reguły korzystniejszy podatkowo i częściej rekomendowany przez doradców finansowych.
Odliczenie VAT od rat leasingowych i opłaty wstępnej
Podatek VAT przy leasingu samochodu osobowego może być odliczany przez przedsiębiorcę, ale wysokość odliczenia zależy od sposobu użytkowania pojazdu. Aktualne przepisy (2025) przewidują dwa podstawowe poziomy odliczenia: 50% lub 100% VAT od wydatków związanych z autem. Zasady te dotyczą zarówno leasingu operacyjnego, jak i finansowego – decyduje wykorzystanie pojazdu w działalności.
- 50% odliczenia VAT – jest to standardowe rozwiązanie dla większości leasingowanych samochodów osobowych używanych mieszanie (zarówno w celach firmowych, jak i prywatnych). Zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT przedsiębiorca użytkujący auto osobowe w działalności ma prawo odliczyć 50% kwoty VAT z faktur związanych z tym pojazdem. Limit 50% odliczenia obejmuje wszelkie wydatki eksploatacyjne związane z samochodem, w tym raty leasingowe oraz opłatę wstępną. Oznacza to, że jeśli na fakturze leasingowej widnieje np. 1000 zł VAT, przedsiębiorca może odliczyć 500 zł, a pozostałe 500 zł jest dla niego kosztem (niepodlegającym odliczeniu VAT). Ten wariant stosuje się automatycznie, jeżeli nie zostały spełnione dodatkowe warunki do pełnego odliczenia – dotyczy zdecydowanej większości firm, które używają samochodu służbowego również prywatnie (choćby okazjonalnie).
- 100% odliczenia VAT – jest możliwe tylko pod warunkiem, że samochód osobowy jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej. Aby móc odliczać cały VAT od rat leasingu, opłaty wstępnej, paliwa i innych kosztów, przedsiębiorca musi spełnić surowe wymogi ewidencyjne przewidziane w ustawie. Należy m.in. zgłosić pojazd do Urzędu Skarbowego (formularz VAT-26) w odpowiednim terminie oraz prowadzić szczegółową ewidencję przebiegu pojazdu (tzw. kilometrówkę) potwierdzającą brak użytku prywatnego. Konieczne jest także wprowadzenie regulaminu użytkowania samochodu w firmie, wykluczającego cele niezwiązane z działalnością. Dopiero spełnienie tych formalności daje prawo do odliczenia 100% podatku VAT od wszystkich wydatków na leasingowany samochód. W praktyce pełne odliczenie VAT częściej dotyczy pojazdów typowo firmowych (np. ciężarowych, specjalistycznych) lub aut osobowych, w przypadku których przedsiębiorca ściśle rozdzielił ich użytek służbowy od prywatnego.
Warto dodać, że rodzaj leasingu (operacyjny vs finansowy) wpływa głównie na moment płatności VAT, ale nie zmienia zasad odliczeń. Przy leasingu operacyjnym VAT jest rozłożony na raty – np. do każdej miesięcznej faktury doliczany jest VAT, z którego 50% lub 100% można odliczyć od razu w danym miesiącu (przy spełnieniu warunków). Opłata wstępna (czynsz inicjalny) również zawiera VAT, który podlega odliczeniu na takiej samej zasadzie – w miesiącu zapłaty tej opłaty można odliczyć 50% lub 100% VAT z faktury za czynsz inicjalny.
W leasingu finansowym całość VAT od wartości pojazdu płacona jest z góry (najczęściej na początku umowy). Przedsiębiorca może wówczas dokonać jednorazowego odliczenia całego przysługującego VAT już z tej pierwszej faktury. Przykładowo, jeśli firma jest czynnym podatnikiem VAT i użytkuje auto tylko firmowo, może odliczyć 100% dużej kwoty VAT od razu. Jeśli zaś korzysta z auta prywatnie (użytek mieszany), odliczy tylko 50% VAT, a reszty nie odzyska.
Uwaga: Odliczenie VAT dotyczy tylko czynnych podatników VAT wykorzystujących samochód do czynności opodatkowanych. Jeżeli firma zwolniona z VAT bierze auto w leasing, to nie odliczy żadnego VAT (cały VAT z rat staje się dla niej kosztem). Natomiast jeśli przedsiębiorca jest VAT-owcem, ale samochód służy czynnościom zwolnionym z VAT (np. działalność medyczna), również nie przysługuje odliczenie.
Podsumowując, leasing umożliwia znaczącą oszczędność na podatku VAT przy samochodach firmowych. Standardowo 50% VAT z rat leasingowych pomniejsza zobowiązanie podatkowe firmy (lub zwiększa zwrot VAT), a w określonych przypadkach można odzyskać pełny VAT. To jeden z powodów, dla których leasing jest atrakcyjny – przy zakupie za gotówkę lub kredyt przedsiębiorca też odliczyłby 50% lub 100% VAT od auta, ale leasing często pozwala dobrać korzystniejsze warunki finansowe i rozłożyć płatność VAT w czasie, co poprawia płynność finansową firmy.
Leasing a koszty uzyskania przychodu
Koszty uzyskania przychodu to wydatki, które przedsiębiorca może odliczyć od przychodu, aby obniżyć podstawę opodatkowania PIT lub CIT. Raty leasingowe stanowią ważny element optymalizacji podatkowej – są uznawane za koszt prowadzenia działalności, choć z pewnymi ograniczeniami przy drogich samochodach osobowych. Poniżej wyjaśniamy, jak rozliczać koszty leasingu i w jakich sytuacjach nie można ująć pełnych wydatków w kosztach firmy.
- Leasing operacyjny – pełne raty w kosztach: W przypadku leasingu operacyjnego przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu całość opłat leasingowych netto (bez VAT) związanych z użytkowaniem samochodu. Dotyczy to zarówno czynszu inicjalnego (opłaty wstępnej), jak i kolejnych rat leasingowych. Dzięki temu leasingobiorca co miesiąc pomniejsza swój dochód o wartość rat, co przekłada się na niższy podatek dochodowy. Jest to jedna z głównych korzyści leasingu – w przeciwieństwie do kredytu czy zakupu za gotówkę, gdzie koszt rozlicza się poprzez amortyzację (rozłożoną na lata), tutaj wydatki na leasing od razu obniżają podstawę opodatkowania.
- Leasing finansowy – odsetki i amortyzacja: Jeśli przedsiębiorca wybierze leasing finansowy, to sposób ujmowania kosztów jest inny. Do kosztów podatkowych zalicza się część odsetkową rat (odsetki od finansowania są traktowane jak koszt z tytułu używania kapitału). Natomiast część kapitałowa każdej raty nie jest bezpośrednio kosztem – służy spłacie wartości pojazdu i zwiększa wartość początkową środka trwałego. Samochód w leasingu finansowym trzeba wprowadzić do ewidencji środków trwałych firmy i amortyzować go (zwykle przez 5 lat przy samochodzie osobowym, standardowa stawka amortyzacji 20% rocznie). Comiesięczny odpis amortyzacyjny stanowi koszt uzyskania przychodu. W praktyce suma odsetek + amortyzacji zbliży się do sumy rat przy dłuższym okresie, jednak rozłożenie tych kosztów jest mniej korzystne dla tarczy podatkowej w krótkim okresie (na początku leasingu finansowego amortyzacja jest stosunkowo niska, a odsetki maleją w czasie). Dlatego leasing operacyjny często jest preferowany, gdy celem jest szybko zwiększyć koszty (np. dla zmniejszenia bieżącego podatku).
- Limit 150 000 zł dla samochodów osobowych: Istotnym ograniczeniem w zaliczaniu opłat leasingowych do kosztów jest tzw. limit wartości pojazdu. Od 2019 r. obowiązuje zasada, że wydatki związane z użytkowaniem samochodu osobowego o wartości powyżej pewnego progu nie mogą być w całości zaliczone do kosztów. Limit ten wynosi 150 000 zł dla większości aut osobowych (spalinowych i hybrydowych) oraz 225 000 zł dla samochodów elektrycznych lub napędzanych wodorem. Jak to działa w praktyce dla leasingu?
- Jeżeli wartość samochodu (jego cena zakupu brutto dla nievatowca lub netto dla vatowca) nie przekracza 150 000 zł (lub 225 000 zł dla elektryka), przedsiębiorca może zaliczyć w koszty 100% wydatków na leasing – czyli całą opłatę wstępną i wszystkie raty, bez dodatkowych ograniczeń. Taki leasing daje maksymalną tarczę podatkową.
- Jeżeli jednak samochód jest droższy niż 150 000 zł (225 000 zł), to do kosztów uzyskania przychodu można zaliczyć tylko część opłat leasingowych. Mówiąc precyzyjnie, czynsz inicjalny i raty leasingowe podlegają proporcjonalnemu ograniczeniu – w koszty wliczymy tylko tę ich część, która odpowiada proporcji limitu 150k do wartości pojazdu. Na przykład, jeśli auto kosztuje 300 000 zł netto, to jest dwa razy droższe niż limit 150 000 zł – w konsekwencji jedynie 50% każdej raty (i opłaty wstępnej) może stanowić koszt podatkowy firmy. Pozostała część raty, mimo że faktycznie płacona, nie obniży podatku dochodowego (jest kosztem „nadlimitowym”). Analogicznie, dla auta za 200 000 zł netto – limit stanowi 150/200 = 75% wartości, więc 75% każdej raty leasingu można ująć w kosztach, a 25% wydatku będzie wyłączone z kosztów. Uwaga: Limit 225 000 zł dla samochodów elektrycznych działa tak samo, tylko próg jest wyższy, więc w praktyce większość aut elektrycznych do tej kwoty można leasingować z pełnym kosztem.
- Użytek prywatny a koszty: Wielu przedsiębiorców wykorzystuje auta firmowe także prywatnie (tzw. użytek mieszany). W takiej sytuacji oprócz ograniczenia VAT (50%) ustawodawca wprowadził też limit na gruncie podatku dochodowego – tylko 75% wydatków eksploatacyjnych związanych z takim pojazdem można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Dotyczy to m.in. paliwa, serwisu, części, myjni itp. Jednak ważne! 75% limit nie dotyczy rat leasingowych ani czynszu inicjalnego. Wydatki na leasing (oraz najem długoterminowy) są regulowane wyłącznie wspomnianym limitem wartości pojazdu (150k/225k) i nie podlegają dodatkowemu obcięciu do 75%. Innymi słowy, nawet jeśli samochód jest używany także prywatnie, przedsiębiorca może rozliczać w kosztach 100% rat leasingu (netto) – oczywiście w ramach limitu 150k, jeśli dotyczy. Natomiast np. 25% wydatków na paliwo do tego auta nie będzie kosztem. To korzystne rozwiązanie dla leasingobiorców – nie muszą oni dzielić każdej raty na część firmową i prywatną, a jedynie pilnować wartości pojazdu względem limitu.
- Kiedy leasing nie stanowi kosztu uzyskania przychodu? Co do zasady, jeśli leasingowany pojazd jest wykorzystywany w działalności gospodarczej, opłaty leasingowe mogą być kosztem. Istnieją jednak sytuacje, gdy zaliczenie do kosztów jest wykluczone lub ograniczone:
- Jak już omówiono, przekroczenie wartości 150/225 tys. ogranicza wysokość kosztu (nadwyżka nie jest kosztem).
- Gdyby przedsiębiorca wziął leasing na samochód, który nie służy działalności (np. czysto prywatnie), to nie ma prawa ująć rat w kosztach firmy. Dotyczy to np. sytuacji, gdy auto formalnie jest leasingowane przez firmę, ale faktycznie nie jest wykorzystywane do uzyskiwania przychodów (może to zostać zakwestionowane przy ewentualnej kontroli).
- W przypadku leasingu finansowego, jeśli pojazd nie zostanie wprowadzony do ewidencji środków trwałych mimo takiego obowiązku (np. przedsiębiorca błędnie rozliczy jak leasing operacyjny), koszty mogą być nieuznane podatkowo. Dlatego ważne jest właściwe sklasyfikowanie umowy leasingu.
- Wcześniejsze zakończenie umowy leasingu – jeśli leasing zostanie wykupiony przed upływem minimalnego okresu (np. przed spełnieniem warunku 40% amortyzacji dla leasingu operacyjnego), fiskus mógłby uznać, że była to umowa pozorna mająca na celu uniknięcie opodatkowania (choć w praktyce leasingodawcy pilnują zgodności umów z wymogami ustawy, aby klient nie miał takich problemów).
Podsumowując, koszty leasingu samochodu mogą znacząco obniżyć podatek dochodowy przedsiębiorcy. Raty leasingowe i opłata wstępna (czynsz inicjalny) to typowe koszty uzyskania przychodu w działalności gospodarczej – o ile samochód jest wykorzystywany w firmie. Należy jednak pamiętać o limicie 150 000 zł dla aut osobowych – przy droższych pojazdach nie cała rata będzie kosztem, co zmniejsza nieco atrakcyjność podatkową leasingu takich luksusowych samochodów. Mimo to, nawet w przypadku drogich aut leasing bywa korzystniejszy podatkowo niż zakup, dzięki możliwości rozliczenia części kosztów, podczas gdy zakup gotówkowy podlegałby temu samemu limitowi przy amortyzacji.
Wykup samochodu z leasingu
Po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego przedsiębiorca zazwyczaj staje przed decyzją: czy wykupić samochód z leasingu, a jeśli tak, to na firmę czy prywatnie? Ten wybór ma istotne konsekwencje podatkowe – zarówno w zakresie VAT, jak i przyszłego podatku dochodowego przy ewentualnej sprzedaży auta. Poniżej omawiamy obie opcje wykupu oraz związane z nimi rozliczenia.
- Wykup na firmę (do działalności gospodarczej): Jeśli przedsiębiorca decyduje się wykupić samochód na firmę, leasingodawca wystawi fakturę sprzedaży na jego działalność gospodarczą (firmę). Taka transakcja jest traktowana jak zakup środka trwałego przez firmę. VAT przy wykupie: firma, będąca czynnym podatnikiem VAT, ma prawo odliczyć VAT z faktury wykupu – standardowo 50% lub 100% zależnie od dalszego użytku pojazdu. Jeśli po wykupie auto będzie nadal używane w sposób mieszany (biznes/prywatnie), odliczymy 50% VAT; jeśli samochód spełnia kryteria do odliczenia pełnego VAT (np. będzie używany wyłącznie firmowo i zgłoszony na VAT-26), można odliczyć 100% VAT od kwoty wykupu. Natomiast kwota netto wykupu stanowi wartość nabytego pojazdu. Co z podatkiem dochodowym? To zależy od ceny wykupu:
- Jeżeli kwota wykupu jest stosunkowo niska – poniżej 10 000 zł netto (dla vatowca) – przedsiębiorca ma wybór: może jednorazowo zaliczyć ten wydatek w koszty uzyskania przychodu (traktując go jako inny zakup do firmy) lub wprowadzić auto do ewidencji środków trwałych i dokonywać amortyzacji (ewentualnie skorzystać z jednorazowej amortyzacji, jeśli ma do tego prawo). Często praktykowane jest odpisanie takiego niskiego wykupu bezpośrednio w koszty, co zamyka temat kosztów pojazdu.
- Jeżeli kwota wykupu przekracza 10 000 zł netto, zgodnie z przepisami przedsiębiorca musi wprowadzić samochód do ewidencji środków trwałych firmy i amortyzować go jak każdy inny zakupiony pojazd. Wartością początkową środka trwałego będzie cena nabycia z faktury wykupu (pomniejszona o odliczony VAT) powiększona o ewentualne koszty związane z zakupem. Amortyzacja takiego samochodu przebiega zwykle przez pozostały okres 5 lat (jeśli auto jest używane, można rozważyć indywidualną stawkę amortyzacji, ale to już szczegół). Wydatki eksploatacyjne po wykupie (paliwo, serwis) będą podlegać standardowym ograniczeniom (75% gdy użytek mieszany).
- Wykup prywatny (na cele osobiste): Drugą opcją jest wykupienie samochodu z leasingu prywatnie, czyli nie na firmę lecz na osobę fizyczną (przedsiębiorcę jako osobę prywatną). Ta możliwość dotyczy głównie jednoosobowych działalności gospodarczych, gdzie właściciel firmy może zdecydować, że faktura wykupu będzie wystawiona na niego prywatnie (a nie na firmę). Po takim wykupie samochód nie trafia do majątku firmowego, staje się składnikiem majątku osobistego właściciela. Konsekwencje podatkowe:
- VAT przy wykupie: W przypadku wykupu na osobę prywatną przedsiębiorca nie może odliczyć VAT z faktury wykupu, ponieważ zakup nie następuje w ramach działalności gospodarczej. Płaci więc cenę brutto (wraz z VAT) i ten VAT staje się dla niego kosztem poniesionym prywatnie (nie trafi do kosztów firmy ani do rejestrów VAT). Z drugiej strony, takie prywatne nabycie oznacza, że pojazd nie jest już aktywem firmowym, więc przy późniejszej sprzedaży nie będzie naliczany podatek VAT należny – sprzedaż odbędzie się prywatnie, poza systemem VAT.
- Koszty i amortyzacja: Ponieważ auto zostało kupione prywatnie, firma nie może już amortyzować ani zaliczać do kosztów kwoty wykupu czy dalszych wydatków na to auto. W praktyce oznacza to, że od momentu wykupu prywatnego kończą się korzyści kosztowe związane z tym samochodem – raty leasingowe do momentu zakończenia umowy były kosztem, ale po wykupie prywatnym pojazd nie figuruje w firmie, więc paliwo, naprawy itp. też nie są kosztami podatkowymi (chyba że przedsiębiorca płaci za użytkowanie prywatnego auta w firmie np. przez kilometrówkę, ale to inny temat).
Sprzedaż samochodu po leasingu
Moment sprzedaży samochodu poleasingowego to chwila, w której fiskus upomni się o należne podatki, o ile nie zostały spełnione warunki zwolnienia. W 2025 roku sytuacja podatkowa zależy od tego, w jaki sposób auto zostało wykupione z leasingu oraz ile czasu minęło od tego wykupu. Inaczej wygląda to dla samochodu wykupionego na firmę (środek trwały), a inaczej dla auta wykupionego prywatnie. Przyjrzyjmy się obu przypadkom:
- Sprzedaż auta wykupionego na firmę (środek trwały): Jeśli po zakończeniu leasingu przedsiębiorca nabył pojazd na firmę i wprowadził go do ewidencji środków trwałych, to przy jego sprzedaży działa standardowe opodatkowanie jak przy sprzedaży firmowego środka trwałego. Oznacza to:
- Podatek dochodowy (PIT/CIT): firma musi rozpoznać przychód ze sprzedaży i dochód (przychód minus niezamortyzowana część wartości pojazdu). Ten dochód będzie opodatkowany – dla jednoosobowej działalności gospodarczej podatkiem PIT (np. 19% liniowy albo wg skali), dla spółki z o.o. podatkiem CIT. Nie ma tu żadnych zwolnień czasowych – sprzedaż firmowego auta zawsze podlega opodatkowaniu (nawet po wielu latach, choć oczywiście im później, tym mniejsza może być kwota niezamortyzowana). W praktyce, jeśli samochód był amortyzowany, to część wartości została już rozliczona w kosztach, a pozostała niezamortyzowana wartość pomniejszy przychód ze sprzedaży. Ale zysk (jeśli sprzedajemy drożej niż wartość księgowa) będzie opodatkowany.
- Podatek VAT: sprzedaż środka trwałego przez czynnego podatnika VAT jest z reguły opodatkowana VAT (stawka 23% dla aut osobowych). Firma sprzedająca samochód wystawia fakturę z VAT należnym. Nie ma możliwości zwolnienia z VAT, chyba że pojazd przy nabyciu w ogóle nie dawał prawa do odliczenia VAT (np. kupiony od osoby prywatnej na umowę kupna, co tu nie miało miejsca) lub sprzedaż następuje po wycofaniu z działalności i spełnieniu warunków zwolnienia, ale to dotyczy drugiego scenariusza. W naszym przypadku – samochód był w firmie, więc jego sprzedaż = pełny VAT należny od ceny sprzedaży. Nawet jeśli przy wykupie czy użytkowaniu odliczano tylko 50% VAT (bo użytek mieszany), to przy sprzedaży firmowej i tak naliczamy 23% VAT od całej kwoty. Warto zauważyć, że istnieje mechanizm korekty VAT naliczonego – jeśli samochód był krótko w firmie i sprzedajemy go przed upływem 60 miesięcy od nabycia, a odliczaliśmy tylko 50% VAT, można przy sprzedaży odzyskać część nieodliczonej połowy VAT (tzw. korekta in plus). Przykładowo, firma odliczyła 50% VAT przy wykupie, a sprzedaje auto po roku – ponieważ okres korekty dla pojazdów >15k wynosi 5 lat, może skorygować pozostałe 4/5 niewykorzystanego VAT i odzyskać je w deklaracji (bo finalnie auto zostało sprzedane z VAT jak typowo firmowe). Jest to jednak detal techniczny – kluczowa informacja brzmi: sprzedając auto firmowe, zapłacisz VAT od sprzedaży (ale możesz zyskać część VAT naliczonego, jeśli wcześniej go nie odliczyłeś w pełni).
- Składka zdrowotna (dla JDG): Nowość od 2025 roku – sprzedaż środka trwałego (np. samochodu) przez osobę prowadzącą JDG nie będzie zwiększać podstawy wymiaru składki zdrowotnej. W latach 2022–2024 taka sprzedaż powiększała dochód, od którego liczona jest składka zdrowotna dla przedsiębiorcy, co w praktyce oznaczało dodatkowe 4,9% (przy podatku liniowym) „podatku” zdrowotnego. Od 2025 r. to zmieniono – dochód ze sprzedaży składników majątku firmowego nie będzie obciążony składką zdrowotną. To ulga dla przedsiębiorców – zostanie tylko podatek dochodowy od sprzedaży, ale bez dodatkowej daniny na NFZ.
- Sprzedaż auta wykupionego prywatnie (po wycofaniu z firmy): Teraz bardziej interesujący przypadek. Jeśli przedsiębiorca wykupił samochód z leasingu na cele prywatne i auto nie trafiło do środków trwałych firmy, to jego późniejsza sprzedaż następuje prywatnie (poza działalnością). Taka sprzedaż nie podlega VAT – osoba fizyczna sprzedająca swój prywatny samochód nie musi odprowadzać VAT, nawet jeśli jest przedsiębiorcą (ważne, że sprzedaż nie następuje w ramach firmy). Pozostaje kwestia podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Tutaj kluczowa jest zasada czasu, która uległa zmianie w Polskim Ładzie:
- Do końca 2021 r. obowiązywał 6-miesięczny okres, po którym sprzedaż prywatnego samochodu była zwolniona z PIT (liczone od końca miesiąca zakupu). Wielu przedsiębiorców wykupywało więc auta prywatnie i sprzedawało je po pół roku bez podatku.
- Od 1 stycznia 2022 r. (Polski Ład) okres ten został wydłużony do 6 lat w szczególnych przypadkach, właśnie takich jak wykup poleasingowego auta przez przedsiębiorcę prywatnie. Obecnie sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu na cele prywatne jest zwolniona z PIT dopiero po upływie 6 lat od momentu tego wykupu (a dokładnie od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu wykupu). Sprzedaż dokonana przed upływem 6 lat spowoduje powstanie przychodu z działalności gospodarczej podlegającego opodatkowaniu PIT, nawet jeśli auto było już prywatne i nawet jeśli w międzyczasie działalność została zamknięta.
- Przykład praktyczny: Pan Jan w grudniu 2024 r. wykupił prywatnie z leasingu operacyjnego samochód osobowy. W marcu 2025 r. sprzedał to auto innej osobie. Ponieważ nie minęło 6 lat od wykupu, Pan Jan musi tę sprzedaż rozliczyć w ramach działalności – zapłaci podatek dochodowy PIT tak, jakby sprzedał składnik firmowy (choć nie płaci VAT, bo sprzedaż była prywatna). Gdyby poczekał ze sprzedażą do stycznia 2031 r. (6 lat od końca miesiąca wykupu), nie płaciłby żadnego podatku.
- Optymalizacja podatkowa sprzedaży: W związku z powyższymi zasadami, przedsiębiorcy chcąc zminimalizować podatki od sprzedaży auta poleasingowego, często:
- Wykupują samochód prywatnie (żeby uniknąć VAT przy sprzedaży).
- Użytkują go prywatnie przez co najmniej 6 lat od wykupu, zanim sprzedadzą – wtedy unikają także PIT.
- Alternatywnie, niektórzy rozważali przekazanie auta w formie darowizny komuś z rodziny, by ten sprzedał bez podatku po pół roku (przepisy o 6 latach dotyczą sprzedaży przez tę samą osobę, darowizna zmienia właściciela i teoretycznie nowy właściciel mógł sprzedać bez czekania 6 lat… jednak fiskus może takie działania uznać za obejście prawa i kwestionować, to temat na osobną dyskusję).
- W 2025 roku doszła ulga w postaci braku składki zdrowotnej – co oznacza, że sprzedaż auta firmowego stała się nieco mniej obciążająca (nie ma już dodatkowych 4.9% ubytku). Mimo to największą oszczędność daje wciąż sprzedaż auta jako prywatnego po 6 latach – unikasz wtedy zarówno 19% PIT (przy liniowym), jak i 23% VAT.
Podsumowanie: Sprzedaż samochodu po leasingu może wiązać się z koniecznością rozliczenia VAT, PIT lub CIT, chyba że zostaną spełnione określone warunki zwalniające. Jeśli auto było na firmie, sprzedaż zawsze jest z VAT i z podatkiem dochodowym, niezależnie od czasu (firma nie ma „ulgi 6 lat”). Jeżeli auto zostało wykupione prywatnie, można uniknąć VAT (co jest od razu pewne) oraz PIT – ale dopiero po upływie 6 lat od wycofania pojazdu z działalności. W przeciwnym razie urząd skarbowy potraktuje sprzedaż jako przychód z firmy i opodatkuje go według zasad działalności gospodarczej. Dlatego planując zakończenie leasingu, warto z góry przemyśleć, co zamierzamy zrobić z samochodem. Jeśli chcesz go szybko sprzedać, może lepiej wykupić na firmę i sprzedać od razu (zapłacisz VAT i PIT, ale przynajmniej odliczysz VAT przy wykupie). Jeśli zamierzasz zatrzymać auto dłużej prywatnie – wykup prywatny ma sens, bo po latach sprzedasz bez podatku.
Na atrakcyjność leasingu w 2025 r. wpływają też zmiany przepisów – zniesienie składki zdrowotnej od sprzedaży środków trwałych poprawia nieco bilans opłacalności leasingu (wcześniej sprzedaż firmowego auta mogła skutkować sporym obciążeniem zdrowotnym). Leasing wciąż pozostaje dla przedsiębiorców korzystny, jeśli chodzi o finansowanie samochodów: daje tarczę podatkową (VAT i koszty) podczas trwania umowy oraz pewną elastyczność co do momentu opodatkowania finalnego zbycia pojazdu.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania
Czy lepiej wybrać leasing operacyjny czy finansowy?
Dla większości przedsiębiorców korzystniejszy jest leasing operacyjny. Wiąże się on z niższym kosztem początkowym (VAT płacony w ratach, mniejsza opłata wstępna) oraz prostym rozliczaniem – pełne raty leasingowe można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Leasing finansowy bywa korzystny w szczególnych sytuacjach (np. gdy chcemy od razu posiadać auto jako środek trwały i amortyzować je). Jednak około 90% umów leasingowych na rynku to operacyjne, co pokazuje, że w praktyce właśnie leasing operacyjny zwykle lepiej spełnia potrzeby firm.
Ile VAT można odliczyć od leasingu samochodu osobowego?
Standardowo przedsiębiorca odlicza 50% VAT od rat leasingowych, opłaty wstępnej i innych wydatków eksploatacyjnych związanych z samochodem osobowym używanym w działalności. Jest to ograniczenie przewidziane przez ustawę przy tzw. użytku mieszanym (służbowo-prywatnym). Pełne 100% odliczenie VAT jest możliwe, jeżeli samochód jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej i zostały spełnione dodatkowe wymogi formalne (złożenie formularza VAT-26, prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu itp.). Przy autach typowo firmowych (np. ciężarowych jednoznacznie do celów biznesowych) odliczenie 100% VAT przysługuje z definicji. W leasingu finansowym, gdzie cały VAT płacony jest z góry, obowiązują te same zasady – można odliczyć 50% lub 100% VAT jednorazowo na początku (reszty nieodliczonej 50% nie odzyskamy, chyba że nastąpi później korekta przy sprzedaży w ciągu 60 miesięcy).
Czy opłata wstępna w leasingu jest kosztem uzyskania przychodu?
Tak. Opłata wstępna (czynsz inicjalny) jest traktowana tak samo jak raty leasingowe – w leasingu operacyjnym stanowi bezpośrednio koszt uzyskania przychodu w dacie poniesienia (zapłaty). Można ją jednorazowo zaliczyć w koszty firmy, zmniejszając dochód do opodatkowania w danym okresie. Trzeba tylko pamiętać o limitach: jeśli leasing dotyczy drogiego auta (>150 tys. zł), to część opłaty wstępnej ponad proporcjonalny limit nie będzie kosztem (zostanie objęta „limitem 150k” tak jak raty). W leasingu finansowym opłata wstępna podnosi wartość początkową pojazdu, więc pośrednio rozlicza się poprzez amortyzację (nie jako jednorazowy koszt).
Czy raty leasingowe można wliczyć w koszty firmy w 100%?
Tak, pod warunkiem że wartość samochodu nie przekracza ustawowego limitu oraz że mówimy o leasingu operacyjnym. Wtedy 100% rat leasingowych netto można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Jeśli auto jest bardzo drogie (powyżej 150 tys. zł dla spalinowego/hybrydy), to część rat nie będzie kosztem – tylko proporcjonalnie do limitu 150k. Ważne jest też rozróżnienie wydatków: raty leasingu/najmu nie podlegają limitowi 75% (ten dotyczy paliwa i eksploatacji przy użytku mieszanym), więc nawet jeśli używasz auta częściowo prywatnie, możesz do kosztów dać całe 100% rat (w ramach limitu wartości). Przy leasingu finansowym w koszty trafiają odsetki rat oraz amortyzacja, co w sumie również pozwala rozliczyć dużą część wydatków, ale rozłożoną w czasie.
Na czym polega limit 150 000 zł dla leasingu samochodu osobowego?
Limit 150 tys. zł (lub 225 tys. zł dla elektryków) to maksymalna wartość pojazdu, do jakiej wydatki mogą być pełnym kosztem uzyskania przychodu. Dla aut tańszych lub równych temu limitowi, wszystkie raty leasingu operacyjnego i opłata wstępna **wchodzą w koszty w całości】. Dla aut droższych – tylko część opłat leasingowych proporcjonalna do 150k stanowi koszt, reszta jest wyłączona. Przykładowo jeśli auto kosztuje netto 300k, to 50% każdej raty będzie kosztem (bo 150k to połowa 300k). Ten limit dotyczy tylko kosztów podatkowych (PIT/CIT); nie ma wpływu na odliczenie VAT. Został wprowadzony, aby ograniczyć możliwość „wrzucania w koszty” bardzo luksusowych samochodów. W praktyce oznacza to, że przy leasingu np. sportowego auta za 500 tys. zł znaczna część rat nie obniży podatku dochodowego przedsiębiorcy.
Czy opłaca się wykupić samochód z leasingu prywatnie?
To zależy od planów co do auta po leasingu. Wykup prywatny (na osobę fizyczną) opłaca się, jeśli nie chcesz płacić VAT przy sprzedaży i jesteś gotów trzymać auto dłużej, aby uniknąć PIT. Przy wykupie prywatnym płacisz co prawda VAT przy zakupie i nie odliczasz go, ale za to późniejsza sprzedaż nie jest objęta VAT w ogóle. Dochód ze sprzedaży będzie zwolniony z PIT pod warunkiem, że sprzedaż nastąpi po 6 latach od wycofania auta z działalności. Jeśli z góry wiesz, że auto po leasingu chcesz użytkować np. jako samochód rodzinny przez wiele lat, to wykup prywatny ma sens – po upływie 6 lat sprzedasz je bez podatku dochodowego. Natomiast jeżeli planujesz szybką odsprzedaż pojazdu po leasingu, wykup prywatny stracił dawną przewagę (kiedyś wystarczyło 6 miesięcy, teraz 6 lat). W takiej sytuacji często lepiej wykupić auto na firmę i od razu sprzedać na fakturę – zapłacisz co prawda VAT i podatek dochodowy, ale unikniesz czekania i od razu odzyskasz część VAT przy wykupie. Podsumowując: wykup prywatny opłaca się dla długoterminowego użytkowania prywatnego i późniejszej sprzedaży po latach bez podatku, a wykup na firmę – gdy chcesz auto nadal wykorzystywać w działalności lub sprzedać niezwłocznie.
Jakie podatki muszę zapłacić przy sprzedaży samochodu po leasingu?
Jeśli samochód był firmowy (środek trwały) i sprzedajesz go w ramach działalności, musisz zapłacić: podatek VAT 23% od sprzedaży (jeśli jesteś vatowcem) oraz podatek dochodowy (PIT lub CIT) od ewentualnego dochodu ze sprzedaży. Przy jednoosobowej działalności od 2025 r. nie zapłacisz już dodatkowej składki zdrowotnej od zysku ze sprzedaży środka trwałego, co jest korzystną zmianą. Jeśli samochód został wykupiony prywatnie i sprzedajesz go jako osoba prywatna, VAT nie wystąpi w ogóle, a PIT zależy od czasu jaki upłynął od wykupu: sprzedaż przed 6 laty oznacza konieczność zapłaty podatku dochodowego (traktowana jest jako przychód z działalności), natomiast sprzedaż po 6 latach od wykupu jest wolna od PIT. Krótko mówiąc, przy sprzedaży auta poleasingowego podatki mogą obejmować VAT i PIT/CIT – chyba że zadbano o prywatny wykup i odczekano odpowiednio długo, by sprzedać auto bez obciążeń.
Więcej artykułów, przeczytasz na naszej stronie taxtalk.pl
Policz swoje podatki naszymi kalkulatorami!